Aðalfundur FsS 2025

Aðalfundur FsS  

Tryggvaskála Selfossi, fimmtud. 10. apríl 2025

1.   Fundarsetning

Formaður, Björn Bjarndal Jónsson, setur fundinn og býður gesti velkomna, sem voru nær fimmtíu manns. Sérstakir gestir eru Böðvar Guðmundsson, fyrrverandi skógarvörður á Suðurlandi, Hjörtur Bergmann formaður SkógBÍ og Björgvin Eggertsson frá Garðyrkjuskólanum Reykjum – FSU.Björn tilnefnir ritara, Októ Einarsson og fundastjóra, Agnesi Geirdal. 

Fundastjóri tekur við stjórn fundarins.

Venjuleg aðalfundarstörf.

Skýrsla Björns Bjarndals formanns

Ársskýrsla Félags skógarbænda á Suðurlandi (FsS) fytir starfsárið 2024-2015.

Góðir fundargestir.

Á starfsárinu sátu í sjórn FsS

Björn Bjarndal Jónsson formaður, Ragnheiður Aradóttir ritari, Hrönn Guðmundsdóttir gjaldkeri, ásamt Sólveigu Pálsdóttur og Októ Einarssyni meðstjórnendum.

Varastjórn skipuðu;

Agnes Geirdal, Sigríður J. Sigurfinnsdóttir og Rafn A. Sigurðsson, en skoðunarmenn reikninga eru Ragnar G. Ingimarsson og Sigríður Heiðmundsdóttir.

Á árinu voru haldnir 8 stjórnarfundir og koma fundargerðir stjórnar  inn á heimasíðu okkar eins og áður á https://www.skogarbondi.is/sudurland.

Síðasta starfsár stjórnar hefur einkennst af vinnu við verkefnið Úr skógi. Sótt var um styrk í Uppbyggingarsjóð Suðurlands og fengust 1,5 milljónir í verkefnið.

Eins og fram kom á síðasta aðalfundi okkar þá var talað um að fara af stað með þiggja ára úrvinnsluverkefni skóga þar sem á fyrsta ári yrði leitað að þeim vöruflokkum / úrvinnsluleiðum sem koma til greina í vinnslu skógarafurða og yrðu

flokkaðar eftir:

a. Úrvinnsla úr timburbolum/timbri

b. Úrvinnsla úr verðminni bolum, greinum og afsagi á timbri

c. Úrvinnsla úr öðrum skógarafurðum eins og sveppum, laufi, berjum o.fl., jafnvel ferðaþjónustu.

Til að koma þessu verkefni á koppinn var  myndaður samráðshópur sem samanstóð af sérfræðingum frá ýmsum sviðum, þar á meðal skógrækt, hönnun, iðnaði og fræðasamfélaginu.  

Samráðshópurinn hefur lokið störfum og samin hefur verið skýrsla um þetta áhugaverða verkefni okkar, sem sent hefur verið á alla félaga FsS. En eins og fram kemur í upphafi skýrslunnar þá snýst verkefnið „Úr skógi“ um að kanna og þróa úrvinnsluleiðir fyrir nytjaafurðir úr skógum á Suðurlandi með það að markmiði að finna leiðir til að skapa verðmæti úr þeim hráefnum sem m.a. fást við grisjun og aðrar nytjar í íslenskum skógum“.

Vinnuhópurinn gerði gróft forval á hugmyndum um úrvinnslu skógarnytja, þar sem hugmyndir voru flokkaðar eftir gerð þeirra: timburvörur, hliðarafurðir, sértækar vörur, orku, mat og drykki og upplifanir. Hugmyndirnar voru síðan metnar út frá raunhæfni, markaði og aðstæðum. Síðan voru þær vörur greindar sem hafa mestan möguleika á að vera arðbærar ásamt því að skoða möguleika á nýtingu viðarins í öðrum farvegum. 

Ekki stendur til að fara nánar yfir þetta verkefni okkar hér, þar sem  að loknum hefðbundum aðalfundarstörfum hér á eftir, verður farið nánar yfir skýrsluna „Úr skógi“.

Fundir og samkomur sem voru á árinu.

Jónsmessuganga

Hin árlega Jónsmessuganga, var haldin að þessu sinni í Haukadal þar sem Böðvar Guðmundsson fyrrum skógarvörður leiddi gönguna. Gangan hepnaðist vel og færum við Böðvari bestu þakkir fyrir skemmtilega og fræðandi skógargöngu. Í lokin var boðið uppá smáhressingu eins og hefð er fyrir að lokinni Jónsmessugöngu skógarbænda.

Málþing á Laugum

Tæplega 10 manns mættu frá Suðurlandi á málþing skógarbænda sem var að þessu sinni haldið að Laugum í Sælingsdal, laugardaginn 12. október s.l. Skógarbændur á Vestfjörðum, héldu málþingið að þessu sinn, og skipuðu  undirbúningsnefnd fyrir málþingið ásamt fulltrúa SkógBÍ og þessum sem hér stendur.

Kvöldið fyrir málþingið hittust formenn skógarbændafélaga af öllu landinu ásamt fulltrúum úr stjórnum félaganna, en í lok  fundar komu einnig inn á fundinn formaður SkógBÍ og formaður Bændasamtakanna.

Umræðuefnið var Skógardeild Bændasamtakann, eða SkógBÍ eins og deildin er nefnd í daglegu tali. Fulltúar skógarbændafélaganna voru sammála um að SkógBÍ hafi ekki verið nógu sýnilegt og virkt í störfum sínum og þyrfti að gera betur til að laða  skógarbændur inn í Bændasamtökin. Umræður voru góðar og skipst var á skoðunum um framtíð SkógaBÍ og allir voru sammála að gera þarf betur ef SkógBÍ eigi að verða öflug samtök skógarbænda á landsvísu í framtíðinni.

Á málþinginu sjálfu, sem var á laugardeginum, voru mörg góð erindi, en Vestfirðingar fóru yfir skógrækt á Vestfjörðum, bæði áskoranir og eins hvað vel hefur tekist til með skógrækt fyrir vestan. Þarna flutti líka formaður Bændasamtakanna, Trausti Hjálmarsson, kröftuga ræðu, í anda Guðna Ágústssonar frænda síns. Talaði hann m.a. um mikilvægi grasrótarinnar og hvað mikilvægt hlutverk landshlutafélög skógarbænda hafa  hringinn í kringum landið.

Á laugardagksvöldið var svo árshátíð skógarbænda þar sem allir skemmtu sér vel og lengi.

Næsta málþing skógarbænda verður í 11. október í Kjarnaskógi á Akureyri.

Námskeið

Námskeiðið Jól úr skógi sem var fyrirhugað s.l. haust féll niður þar sem ekki var næg þátttaka. Vel var vandað til þessa fyrirhugaða námskeiðs, en hugmyndin var að fá skógarbændur til að taka með sér börn og barnabörn á námskeiðið til að allir gætu fræðst um hvað skógurinn getur gefið okkur margt skemmtilegt og fallegt við jólaundirbúning.

Fræðslufundur í Heiðmörk

Félag skógarbænda á Suðurlandi, í samstarfi við Skógræktarfélag Reykjavíkur, bauð til fræðslufundar föstudaginn 14. mars s.l. í Heiðmörk.

Á fræðslufundinum var fjallað um úrvinnslu skógarafurða, afurðir skógarins og starfsemi Skógræktarfélags Reykjavíkur. Farið var yfir hvernig skógurinn í Heiðmörk er nýttur og afurðir voru til sýnis. Frábær dagur sem starfsfólk í Heiðmörk gerði að alvöru fræðsludegi með kunnáttu sinni og vilja til að fræða um skóga og afurðir þeirra. Ég vil færa þeim öllum bestu þakkir fyrir samstarfið.

Fundur með formönnum og LOGS

Formaður sat tvo fundi með formönnum Skógarbændafélaga og LOGS, ásamt stjórn SkógBÍ. Þar var meðal annars rætt um uppgjörsmál, en uppgjör drógst fram á haust í fyrra. Einnig var rætt um plöntugæði sem þarf að taka á. Hrefna sviðsstjóri LOGS tilkynnti að stefnt væri að því  að eingöngu yrði plantað tveggja ára greni í framtíðinni.

Margt annað var rætt á þessum mikilvægu samstarfsfundum, en þarna fáum við sem situm í nefndum og ráðum innan skógarbænda tækifæri  að koma með fyrirspurnir og ábendingar um ýmis mál sem brenna á okkur um bændaskógrækt.

Móttaka erlendis frá

Móttaka og skipulag fyrir sænska skógarstúdenta s.l. haust tókst mjög vel. Farið var vítt með nemana m.a. í Hrosshaga, en skógurinn þar hentar einstaklega vel fyrir móttöku hópa eins og þessa sænska hóps.

Upplifunarstígurinn í Hrosshaga  er mjög vel heppnaður til fræðslu um nytjaskógrækt á Íslandi. Svona upplifunarstígar þyrftu að vera í öllum landshlutum. Það sem stóð þó uppúr hjá sænsku skógarstúdentunum voru skjólbeltin í Skeiðahreppi og hugmyndafræðin á bak við þau. En kennsla í skjólbeltarækt hefur  aldrei komið upp í þeirra námi.

Deildarfundur Skógardeildar BÍ var haldinn í Hilton Nordica mánudaginn 27. febrúar s.l. Fulltrúar FsS voru Björn B. Jónsson, Ragnheiður Aradóttir, Kári Steinar Karlsson. og Jóhanna Fríða Róbertsdóttir.

Margt áhugavert kom fram á fundinum, sem of langt mál er að rekja hér. Það verður þó að segjast að stuttar umræður um þann möguleika að skógrækt og skjólbeltarækt verði tekið inn í næsta búvörusamning Bændasamtakanna vakti mesta athygli hjá mér. Lítil umræða hefur farið fram hjá skógarbændum um þann möguleika að sett verði af stað opinbert stuðningskerfi við skógrækt í landinu undir merkjum Bændasamtakanna. Ef af verður, má reikna með að tvö opinber stuðningskerfi við skógrækt og skjólbeltarækt verði til í landinu. Eitt hjá BÍ og annað hjá LOGS.  Við eigum einstakt opinbert kerfi hér á landi í nytjaskógrækt. Hið opinbera greiðir 97 % samþykkts kostnaðar í skógrækt, stóran hluta af kostnaði í skjólbeltarækt,  fría áætlanagerð og fría ráðgjöf svo eitthvað sé nefnt. Þetta er einstark kerfi sem við eigum nú þegar og því þarf stjórn SkógBÍ að vera vel vakandi og fylgjast með hvað verður í boði í nýju styrkjakerfi, ef af verður, innan BÍ. 

Ég ber fullt traut til stjórnar SkógBÍ og trúi því og treysti að ekkert verði  samþykkt í nýjum búvörusamningi er varðar skjólbelta- og skógrækt nema það verði  jafngott eða betra en það kerfi sem við höfum í dag. Eða eins og sagt hefur verið annars staðar „ekkert um okkur án okkar“

Leshópar

Þrír leshópar störfuðu á síðasta starfsári eins og árið áður. Misjöfn virkni er í hópunum, en engu að síður stendur þeim til boða sem eru í þessum leshópum að fara á stóru Elmia Wood skógarsýninguna sem verður haldin í byrjun júni í Svíþjóð.

EN reyndar vill svo til að smá forföll eru í hópnum og þar af leiðandi eru 3 sæti laus á Elmiu Wodd sýninguna og stendur þeim félögum til boða að slást í hópinn sem hafa tíma og löngun. Fyrstur kemur fyrstur fær. Búið er að ganga frá gistingu fyrir 16 manns nærri sýningunni í Svíþjóð og flogið verður til Kaupmannahafnar 4. júní og til baka 7. júní.

Að lokum þetta

Margt jákvætt er að gerast innan skógargeirans og mikið um að vera. Fundir eru haldnir og lagt á ráðin eins og gengur.

Sem dæmi má nefna er að formaður sat einn fund með starfsmönnum Bændasamtakanna og stjórn SkóBÍ, vegna aðgerðaráætlunar í loftslagsmálum.

Ráðstefnan „Nýsköpun í mannvirkjagerð“ var haldin 15. maí á síðasta ári.

Mjög áhugaverð ráðstefna sem nokkrir stjórnarmenn sóttu í fjarfundi.

Formaður fundaði með Sigurði Halldórssyni  hjá fyrirtækinu Pure North í Hveragerði, sem er í samstarfi við Krónuna og framleiðir mold úr matvöru sem verslunin fargar. Í verslunum Krónunnar eru moltutæki og eru framleidd um 240 tonn af mold á ári eingöngu hjá Krónunni.  Nú er spurningin hvort skógarbændur geti fengið aðgang að þessari mold, fyrir lítinn pening. Moldin er mjög kröftug og gæti komið að hluta til í stað áburðar við vissar aðstæður.

Nokkrir netfundir hafa veið haldnir með Hlyni Axelssyni arkitekt, en Hlynur hefur m.a. verið að vinna að heimasíðunni islenskttimbur.is.

Þessi heimasíða er komin í notkun, en henni er ætlað að  auka notkun og nýtingu á íslensku timbri í mannvirkjagerð með því að bæta aðgengi að upplýsingum og auðvelda notkun þess í hönnunarferlum. Mjö gott framtak hjá Hlyni Axelssyni.

Sömu leiðis hefur formaður setið nokkra netfundi vegna fyrirhugaðs  málþings um kolefni, losun og bindingu, sem verður haldið 9. maí á Sólheimum í Grímsnesi. Sennilega er þetta fyrsta málþing sem fjallar um markaði kolefniseininga. Á málþinginu verður reynt að gera þessu viðskiptamódeli skil þannig að bæði framleiðendur og kaupendur skilji gangverkið. Fengnir verða sérfræðingar stofnanna, ráðuneyta og fyrirtækja sem best þekkja þessi mál og segja frá. Í undirbúningshópnum eru fulltrúar Sólheima, Kolefnisbrúar og Bændasamtaka Íslands.

Góðir félagar. Læt þessu lokið, en vil þó að lokum þakka stjórn FsS og skógarbændum fyrir samstarfið. Nýjir félagar eru að ganga í félagið okkar og framtíðin er björt.

Takk fyrir.

Björn Bjarndal Jónsson form. FsS

Gjaldkeri Hrönn Guðmundsdóttir lagði fram ársreikning félagsins og útskýrði.

Fundurinn samþykkti skýrslu stjórnar og ársreikning samhljóða.

a.     Kosningar til stjórnar

Kjósa á um einn aðila í aðalstjórn.

Hrönn Guðmundsdóttir, gjaldkeri FsS á að ganga úr stjórn en gefur áfram kost á sér. Kosin til þriggja ára.

Aðrir í stjórn eru og kosin til þriggja ára.

Björn Bjarndal Jónsson, formaður FsS á að ganga úr stjórn 2026.

Ragnheiður Aradóttir ritari FsS á að ganga úr stjórn 2026.

Sólveg Pálsdóttir og Októ Einarsson meðstjórnendur eiga að ganga úr stjórn 2027.

Hólmfríður Frostadóttir gaf kost á sér í varastjórn.

Rafn A. Sigurðsson verður fyrsti varamaður, annar varamaður Sigríður J. Sigurfinnsdóttir og þriðji varamaður verður Hólmfríður Frostadóttir.  Öll kosin til eins árs.

Agnes Geirdal gengur úr varastjórn.

Lagt er til að áfram verði sömu endurskoðendur, Ragnar G. Ingimarsson og Sigríður Heiðmundsdóttir.

Fundurinn samþykkir kosninguna.

b.     Árgjald félagsins

Stjórn lagði til óbreytt árgjald kr. 7.500. 

Fundurinn samþykkir tillöguna samhljóma.

c.     Almennar tillögur

1.     Aðalfundur Félags skógarbænda á Suðurlandi haldinn í Tryggvaskála 10. apríl 2025 samþykkir að fela stjórn FsS að vinna áfram að verkefninu Úr skógi.  Mikilvægt er aðhuga að umsóknum um styrki til að geta klárað næsta hluta verkefnisins á viðunandi hátt.

2.     Aðalfundur Félags skógarbænda á Suðurlandi haldinn í Tryggvaskála 10. apríl 2025 skorar á Land og skóg að vinna að því að fá aukið fjármang til nytjaskógræktar á lögbýlum.  Mikilvægt er að hlutfall gróðursetninga hjá skógarbændum minnki ekki meira en raun ber vitni síðustu ára.  Eins er mikilvægt að ekki verði dregið úr framlögum til skjólbeltaræktar, snemmgrisjunar, slóðagerðar, girðinga og annarra tilheyrandi framkvæmda í skóg- og skjólbeltarækt.

Ákveðið var að bíða með atkvæðgreiðslu um tillögu eitt (1.) þar til kynning á verkefninu hefði farið fram síðar á fundinum.

Tillaga tvö (2.) var samþykkt samhljóða.

2.    Úr skógi. Kynning á verkefninu Úr skógi

Björn Bjarndal Jónsson kynnir verkefnið „Úr skógi“ sem snýst um að kanna og þróa úrvinnsluleiðir fyrir nytjaafurðir úr skógum á Suðurlandi með það markmið að finna leiðir til að skapa verðmæti úr þeim hráefnum sem fást við grisjun og nýtugu á trjám í íslenskum skógum.  Myndaður var samráðshópur sem samanstóð af sérfræðingum frá ýmsum sviðum, þar á meðal skógrækt, hönnun, iðnaði og fræðasamfélaginu.  Vinnuna leiddi verkfræðistofan EFLA.

Í skýrslunni koma fram ítarlegar upplýsingar um m.a. skógardreifingu á Íslandi, tiltækt viðarmagn, timburgæði, innfluttar viðarafurðir, verð ofl.  Forval á hugmyndum var kynnt m.a. til nýtingar viðarafurða bæði sem óunnar og unnar timburvörur, til orkunýtingar, sértækar vörur, upplifun, ofl.  Margar skapandi, spennandi og áhugaverðar hugmyndir komu fram í þessum fyrsta fasa.

Vinna þessa hóps er í raun fyrsti fasinn af þremur í þessu verkefni  Til að reyna að fara með verkefnið inn í næsta fasa, sem áætlað er að kosti 12-15 milljónir var sótt um styrk í samvinnu við EFLU verkfræðistofu í uppbyggingarsjóð Lóunnar.  Komið hefur fram að EFLA er áfram tilbúinn að leiða vinnuna

Skýrsluna má finna inn á www.skogarbondi.is á slóðinni https://www.skogarbondi.is/single-post/%C3%BAr-sk%C3%B3gi-sk%C3%BDrsla-um-sk%C3%B3garafur%C3%B0ir

 3.    „Upphafsár mín í skógrækt“

Böðvar Guðmundsson fyrrverandi skógarvörður á Suðurlandi flytur erindi um upphafsár sín hjá Skógrækt ríkisins.  Eins og Böddi orðaði þetta „ég hef starfað alla mína hunda- og kattadaga í skógræktargeiranum“.

Böðvar sýndi fjölda mynda, bæði frá upphafsárum sínum 1966 sem sumarstrákur hjá Skógræktinni að Skriðufelli í Þjórsárdal og fram á daginn í dag.  Í upphafi fólst starf hans ekki eingöngu í skógrækt heldur einnig landgræðslu og girðingarvinnu til að halda sauðfé frá trjánum.

Þróun landvinnsluvéla var tíunduð með áhugaverðum myndum og skýringum.  Þá líkt og nú voru sumar vinnsluaðferðirnar umdeildar í upphafi.  Í þá daga var einnig „Ekki mjög vinsælt sumt að því sem var gróðursett, sumt af þessu útlenda dóti“.  En þegar árangurinn landgræðslunnar og gróska trjánna sást þögnuðu gagnrýnisraddir.

Í lok erindisins fór Böðvar yfir skoðanir sínar sem eru byggðar á reynslu hans öll þessi ár.  Þar lagði hann áherslu á að „sitkagrenið væri okkar eina skógartré þar sem flestir stofnar nýtast til flettingar, en það á erfitt á flatlendi og á aðeins að gróðursetja tveggja ára tré.  Asparklónninn Hallormur, áður Halla, sem er beinvaxta og ber grannar greinar hefur reynst honum best á Suðurlandi.  Stafafuran bætir rýrt land og getur fóstrað aðrar tegundir líkt og sitkagrenið“.  Að lokum áréttaði Böðvar „mikilvægi þess að gæta vel að því að bæta inn í gróðursetningar. 2500 tré á hektara er lágmark til að fá upp almennilegan timburskóg“.

 4.    Staðan í SkógBÍ

Hjörtur Bergmann formaður SkógBÍ kynnti hann starf Skógarbændadeildar Bændasamtakanna.  Ræddi hann m.a. um skipulagsmál og hversu misjafnar kröfur eru á milli sveitarfélaga sem eru verulega íþyngjandi fyrir skógarbændur.  Kynnti hann tillögu og rökstuðning búnaðarþings til stjórnar BÍ um að beita sér fyrir því að leyfisveitingaferli fyrir skógrækt verði samræmt og einfaldað þvert á sveitarfélög.  Kynnti Hjörtur einnig innra skipulag SkógBÍ og samstarf innan Bændasamtakanna.

Nefndi hann einnig að Pálmar Örn Guðmundsson, formaður skógræktarfélags Grindavíkur hafi hlotið hvatningarverðlaun Skógræktarinnar. 

Samstarf við erlend skógareigendafélög er að hefjast með inngöngu í CEPF samband skógareigenda í Evrópu og þar með norðurlöndunum.  Einnig verið að athuga að skoða inngöngu í samtök smásögunarmillueigendan.  

CE gæðavottun á timbri er frágengin og búið að halda fyrsta námskeiðið.

Að lokum hvatti Hjörtur alla skógarbændur til að skrifa greinar í Bændablaðið

og mæta á málþing skógarbænda sem verður haldið 11. október í Kjarnalundi á Akureyri.

 5.    Endurmenntun skógarbænda

Björgvin Eggertsson fór yfir starf Garðyrkjuskólans og endurmenntun í græna geiranum.  Í framhaldi af því kynnti hann samstarf milli atvinnulífs og endurmenntunar Garðyrkjuskólans á Reykjum ásamt samstarfsyfirlýsingar milli skólans og Bændasamtaka Íslands.

Fór Björgvin yfir sögu Grænni skógar námskeiðaraðanna sem eiga nær 25 ára sögu, en fyrsta námskeiðaröðin hófst árið 2001.  Grænni skógar II fer af stað síðar og Grænni skógar III er á teikniborðinu.  Í heild hafa verið haldin fimmtán raðir með um 330 þátttakendum.

Fjöldi námskeiða, bæði trjátengd og önnur námskeið eru í boði hjá Garðyrkjuskólanum.  Fylgdu kynningunni myndir af nokkrum áhugaverðum námskeiðum eins og húsgagnagerð, áhættumat trjáa, trjáfellingar, trjá- og runnaklippingar, jólatrjárækt, ofl.

Að lokum hvatti Björgvin alla fundargesti til að heimsækja Garðyrkjuskólann á sumardaginn fyrsta 24. Apríl.  Að venju verður þar boðið upp á fjölbreytta dagsrká.

 6.    Starfið framundan hjá FsS

Björn Bjarndal Jónsson kynnir fyrirhugað starf á komandi starfsári.  Kynnti hann m.a. skógargöngu í Heiðmörk 22. Júní kl. 14:00, vinnan við verkefni úr skógi heldur vonandi áfram, nýr leshópur í Skaftafellssýslu verður settur af stað ef næg þátttaka næst, skógardagur í Rangárþing í haust þ.e. farið í dagsferð í rútu á valda staði þar sem rætt verður um fyrirfram valin málefni, þátttakendur m.a. með fólki úr pólitíkinni, starfsmenn L&S og skógarbændur, málþing í Kjarnaskógi 11. október, námskeið í samvinnu við Garðyrkjuskólann og mögulegur fræðslufundur  í samstarfi LOGS. .  Tilkynnti formaður að lokum að aðalfundur að ári yrði fyrr en í ár eða þegar væri liðið á mars mánuð.

7.    Umræður og önnur mál

Atkvæðagreiðsla um tillögu númer eitt – sjá hér að ofan lið nr. 2.d.1.  Tillagan var samþykkt samhljóða.

Formaður þakkaði Agnesi fyrir setu hennar í stjórn FsS til fjölda ára og bað Hólmfríði Frostadóttir nýjan og líklega yngsta stjórnarmann í sögu FsS velkomin.  Þakkaði einnig framsögumönnum gott þeirra framlag í dag ásamt Agnesi fundarstjóra og Októ ritara.

Formaður þakkað að lokum fyrir góðan fund og sleit fundi.

Aðalfundur FsS 2025 Tryggvaskála.pdf

Download PDF • 188KB