e. Álfsól Lind Benjamínsdóttir
Höfundur er skógfræðihgur frá norska landbúnaðaháskólanum (NMBU)
Skattaívilunanir í skógrækt
Í mars mánuði var hin árlega fagráðstefna Skógræktar á Íslandi haldin. Meðal mælandi var Erling Bergsaker frá Norskog en hann hélt erindi um áhrif skatta á skógargeiran í Noregi. Í gegnum sérstakan sjóð, Skogfond, fá skógareigendur skattafslátt af tekjum frá skóginum gegn því að fjárfesta í betrumbótum á eigin skógi. Skattaumhverfið hvetur því skógareigandur til að hlúa vel að sínum skógum landsins.
Hvað er skogfond?
Skogfond er norsk skattaíviljunarkerfi fyrir skógareigendur. Þegar skógareigandi þénar á skógi sínum leggst ákveðin upphæð af tekjunum inn á sérstakan Skogfond reikning. Hver og ein skógarjörð á sinn eigin Skogfond reikning, sem fylgir jörðinni en ekki eiganda jarðarinnar, og erfist þvi við eigandaskipti.
Hvernig virkar Skogfond reikningur?
Þegar skógareigandi fær tekjur úr skóginum, t.d. við lokahögg, er hann skyldaður samkvæmt norskum lögum að leggja 4-40% af tekjunum inn á Skogfond reikninginn sinn. Við innlögn er ekki greiddur skattur af upphæðinni. Þegar skógareigandi fer í framkvæmdir í skóginum og tekur pening út af reikningum er einungis greiddur 15% skattur af úttekinni upphæð. Sjóðurinn á Skogfond reikningi er einungis hægt að nota í uppbyggingu eða rekstur skógarins, þ.á.m., í plöntukostnað, griðingavinnu og uppbyggingu eða viðhald slóða.
Hverjir sá um Skogfond?
Skógaryfirvöld í Noregi sjá um Skogfond. Vextir af skogfond reikningum fara til yfirvalda og eru notaðir í verkefni sem gagnst skógargeiranum í heild sinni, t.d. námskeið, upplýsingagjöf, kaup af tækjabúnaði, styrki o.s.frv.
Hver eru áhrif Skogfond?
Fyrir skógareiganda eru mikilvægustu áhrif Skogfond þau að 85% tekna sem skógareigandi leggur inn á sinn Skogfond reikning er skattfrjáls. (Þar sem) Innistæðu Skogfond reikningsins er einugis hægt að nýta í uppbyggingu eða viðhald skógarauðlindar bóndans sem eykur (eykst) innviðauppbyggingu skóganna. Þegar fjárhagsstaða skógarbónda styrkist á sama tíma og innviðir skógarins aukast breytast óarðbærð skógarsvæði, t.d. vegna lélegs aðgengis, í verðmæti fyrir skógareiganda sem skilar inn enn hærri tekjum skógareiganda. Þetta skapar hringrásarhagkerfi sem byggir upp skógauðlinda og tryggir arðbæra framtíð fyrir komandi kynslóðar skógareiganda.
Dæmi
Skógareigandi þénar 1 000 000 kr á lokahöggi. Kostnaður við skógarhöggið er 200 000 kr.Skógareigandi getur valið að leggja 4-40% inn í Skogfond. Af tekjum sem ekki fara í Skogfond er borgaður hefðbundinn skattur, hér 45%. Skógareigandi fjárfestir 300 000 kr í skóg sínum eftir lokahögg, t.d. við plöntun til að halda skógrækt áfram. Í þessu dæmi þénar skógareigandi 68 000 kr meira að hafa nýtt sér skattaafslætti sem fást með notkun Skogfond.
Skogfond til Íslands?
Skógarhögg á Íslandi hefur aukist á síðustu árum, og eykst enn meira eftir því sem skógar landsins verða eldri. Því verður mikil þörf á skattakerfi í líkingu Skogfond í nákominni framtíð. Slíkt kerfi tryggir áframhaldandi uppbyggingu skógarauðlindarinnar um ókomna framtíð.
Heimildir
Fyrirlestur Erling Bergskaker á Fagráðstefnu Skógaræktar árið 2024.
Af Fagráðstefnu Skógræktar mynd HGS
Bændablaðið 8. tbl 2024 24.april bls 56