Virkilega jákvæður, samheldinn og einbeittur fundinum búgreinadeildar skógarbænda (skógBÍ) og síðar Aðalfundar LSE lauk skömmu fyrir kl 18:00 í dag, 22.febrúar 2023. Hann var í fundaral 4 á Hotel Berjaya og hófst rúmlega 14:00.
Stjórn fundar var í höndum Agnesar Geirdal
Fundaritun var í höndum Hranna Guðmundsdóttur og Laufeyjar Leifsdóttur
Af fundi SkógBÍ eru helstu fréttir þessar.
Ný stjórn SkógBÍ
- Jóhann Gísli Jóhannsson, bóndi á Breiðavaði og fulltrúi Austurlands, hlaut endurkjör til formennsku. Hann sat í stjórn LSE í 8 ár og hefur leitt búgreinadeild skógarbænda frá sameinigu LSE og BÍ (2021).
Jóhann gaf það út að hann hyggðist ekki gefa kost á sér að ári.
Á mynd er Jóhann Gísli Jóhannson, formaður SkógBÍ, Mynd: Ástvaldur Lárusson.
Stjórnarmennirnir Guðmundur Sigurðsson, bóndi á Oddsstöðum og fulltrúi Vesturlands og Hrönn Guðmundsdóttir, bóndi á Læk og fulltrúi Sunnlendinga fengu endukjör í stjórn.
Tveir nýjir stjórnarmenn komu inn í stjórnina. Dagbjartur Bjarnason, bóndi á Brekku í Dýrafirði, er nýr fulltrúi Vestfjarða, var áður varamaður í stjórn. Laufey Leifsdóttir, bóndi á Stóru Gröf í Skafafirði, formaður FSN, er nýr fulltrúi Norðlendinga, var áður varamaður í stjórn.
Nýkjörin stjórn búgreinadeildar skógarbænda: Laufey Leifsdóttir, Jóhann Gísli Jóhannson, Hrönn Guðmundsdóttir og Guðmundur Sigurðsson. Á myndina vantar Dagbjart Bjarnason.
Varamenn í stjórn SkógBÍ voru kjörnir:
Maríanna Jóhannsdóttir fyrir Austurland
Bergþóra Jónsdóttir fyrir Vesturland
Birgir Steingrímsson fyrir Norðurland
Björn Bjarndal Jónsson fyrir Suðurland
Sighvatur Jón Þórarinsson, fyrir Vestfirði
Nýkjörin stjórn ákveður í sameiningu hver verður varaformaður stjórnarinnar.
Búgreinadeild skógarbænda fær tvo fulltrúa á búgreinaþing BÍ eftir mánuð. Reikna má með að fulltrúarnir verði formaður og varaformaður.
Tveir fulltrúar hættu í stjórn
Sighvatur Jón Þórarinsson, fulltrúi Vestfjarða hætti störfum öðru sinni. Hann hafði áður setið í stjórn LSE frá 2010-2018 og svo tók hann sæti í fyrstu stjórn SkógBÍ. Dagbjartur Bjarnason kosinn nýr fulltrúi í stjórn fyrir Vestfirðinga.
Sigrún Hrönn Þorsteinsdóttir, fulltrúi Norðurlands hættir störfum eftir 6 ára stjórnarsetu (Fyrst hjá LSE og síðar SkógBÍ) og var Laufey Leyfsdóttir kosinn nýr fulltrúi í stjórn fyrir Norðlendinga.
Á mynd eru Sighvatur og Sigrún, fráfarandi stjórnarmenn SkógBÍ
Gestir fundarins
Þröstur Eysteinsson, skógaræktarstjóri, hélt kjarnyrt og gott ávarp fyrir fundinn. Meira um það í fundagerð.
Aðalsteinn Sigurgeirsson, fagmálastjóri Skógræktarinnar, gaf góð ráð á fundinum.
Á mynd er Þröstur Eysteinsson, skógræktarstjóri, að ávarpa fundinn. Mynd: Hlynur Gauti Sigurðsson
Fulltrúar
Stjórn SkógBÍ 2022 (5 stjórnarmenn)
1 Jóhann Gísli Jóhannsson -A
2 Sigrún Hrönn Þorsteinsdóttir -N
3 Hrönn Guðmundsdóttir -S
4 Guðmundur Sigurðsson -V
5 Sighvatur Þórarinsson -Vfj.
Norðurland (59 félagsmenn > 6 fulltrúar)
1 Laufey Leifsdóttir
2 Sigtryggur Herbertsson
3 Berglind Ósk Óðinsdóttir
4 Embla Dóra Björnsdóttir
5 ...
6 ...
Austurland (49 > 5 fulltrúar)
1 Björn Ármann Ólason
2 Hilmar Gunnlaugsson
3 Vigdís Sveinbjörnsdóttir
4 Halldór Sigurðsson
5 Þórhalla Sigmundsdóttir
Vesturland (36 > 4 fulltrúar)
1 Bergþóra Jónsdóttir
2 Lárus Elíasson
3 Margrét Guðmundsdóttir
4 Guðbrandur Brynjúlfsson
Þórólfur Halldórsson, áheyrnafulltrúi
Suðurland (34 > 4 fulltrúar)
1 Kári Steinn Karlsson
2 Ragnheiður Aradóttir
3 Agnes Geirdal
4 Hjörtur Jónsson
Vestfirðir (7 > 1 fulltrúi)
1 ...
skMestir
Skógar
Slkjjjlkj
Tillögur
1. Sameining Skógræktarinnar og Landgræðslunnar Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 beinir til búnaðarþings og í framhaldinu til matvælaráðherra að unnið verði markvisst að því að tryggja til framtíðar eflingu nytjaskógræktar og skjólbeltaræktunar innan nýrrar stofnunar skógræktar og landgræðslu, Land og Skógur, ef af sameiningu stofnananna verður.
Greinargerð: Fyrir rúmum þrjátíu árum hófu bændur nytjaskógrækt á Íslandi. Austfirðingar riðu á vaðið með stofnun Héraðsskóga og náðu með samstilltu átaki einstökum samningum við ríkið um nytjaskógrækt á bújörðum. Með tilkomu Suðurlandsskóga og síðar Norðurlandsskóga, Vesturlandsskóga og Skjólskóga á Vestfjörðum bættust við hagstæðir samningar við ríkið um skjólbeltarækt. Þegar til stendur að setja skógrækt og landgræðslu undir eina stofnun, Land og skógur, þurfa skógarbændur á landsvísu að standa vörð um einstakan árangur í nytjaskógrækt á öllu landinu og tryggja henni sess innan nýrrar stofnunar, ef af verður. Tillaga samþykkt 2. Skjólbeltagerð á bújörðum Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 skorar á búnaðarþing að samþykkja að hafnar verða viðræður við stjórnvöld um aukið fjármagn, í tengslum við búvörusamninga, til skjólbeltaræktunar til að styðja við aukna akuryrkju, grænmetisrækt og túnrækt.
Greinargerð: Gagnsemi skjólbelta við ræktun, hvort sem um er að ræða tún og akra eða grænmetisrækt er óumdeild. Skjólið hjálpar til við að minnka vindálag og þurrk vegna vinds og getur hækkað hitastig jarðvegs fyrir fræspírun um 1,5–2 gráður. Ljóstillífun í korni á sér ekki stað í vindi. Skjólið skilar því umtalsvert betri uppskeru. Nauðsynlegt er að hvetja bændur til að nýta sér skjólbeltarækt, tryggja þeim góðan aðgang að fræðsluefni og að Skógræktin hafi aðstæður og fjármagn til að taka við nýjum bændum sem vilja byggja upp hjá sér skjól. Fyrirkomulag skjólbeltaræktunar hjá Skógræktinni er til fyrirmyndar og hana má efla. Tillaga samþykkt 3. Skógarplöntuframleiðsla Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 beinir því til stjórnar BÍ að í búvörusamningum verði gert ráð fyrir fjármagni til aukinnar framleiðslu skógarplantna. Framleiðsla á skógarplöntum styður við loftslagsmál, auðlindauppbyggingu og framþróun í öðrum búgreinum (túnrækt, kornrækt, grænmetisrækt).
Greinargerð: Mikið er rætt um nauðsynlega kolefnisbindingu, bæði í verkefnum á vegum bænda í nytjaskógrækt og í ýmsum kolefnisverkefnum. Þar verður lítið úr verki ef ekki er nægt framboð af skógarplöntum. Nú er svo komið að fyrirsjáanlegur er verulegur skortur á lerki vegna síendurtekins brests í frægörðum erlendis. Þess vegna er ljóst að við þurfum að geta framleitt lerki hér á landi og það verður einungis gert innanhúss við ákveðnar aðstæður. Á Vöglum í Fnjóskadal hefur undanfarin ár verið ræktaður blendingurinn hrymur sem hefur komið vel út um allt land og vex á tvöföldum hraða. Framboð af hrym hefur verið ákaflega lítið og grátlegt að geta ekki nýtt betur þá þekkingu sem til er vegna sárs skorts á fræhúsum. Skortur á lerkifræi hefur alvarlegar afleiðingar fyrir skógrækt á Íslandi, sér í lagi fyrir skógrækt í rýru landi þar sem fæstar aðrar trjátegundir henta, nema þá helst stafafura. Framleiðsla á kynbættu lerkifræi er brýnasta verkefni líðandi stundar í skógrækt hérlendis. Einnig er brýnt að efla framleiðslu á öðrum tegundum, og tryggja framboð af sem flestum tegundum og nýta til þess öll færi, t.d. ónotuð gróðurhús víða um land. Tillaga samþykkt 4. Kolefnisbinding Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 beinir til búnaðarþings að áhersla sé á að bændur geti nýtt skóga sína til kolefnisjöfnunar á eigin rekstri.
Greinargerð: Í samningi sem Bændasamtökin gerðu við ríkið um almenn starfsskilyrði landbúnaðar kemur fram að árið 2040 ætti allur landbúnaður að vera kolefnishlutlaus. Margir bændur eiga skóga sem binda talsvert kolefni en geta ekki nýtt sér það til að jafna kolefnisrekstur sinna bújarða eða starfsemi sem rekin er á viðkomandi jörð. Okkur finnst réttlætismál að sú binding sem fram fer í eldri skógum bænda verði metin og leyfilegt að nýta hana til kolefnisjöfnunar. Tillaga samþykkt
5. Kolefni viðurkennt sem skógarafurð Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22.febrúar 2023 beinir til búnaðarþings að leggja áherslu á að kolefnisbinding í nytjaskógi verði viðurkennd sem skógarafurð. Greinargerð: Kolefnisbinding hefur verið í umræðunni frá því að Kyoto-bókunin tók gildi árið 1997. Deilur hafa verið um hvort kolefnisbinding fylgi trénu sem afurð eða ekki. Ráðuneyti og Alþingi hafa viðurkennt að skógur sé í eign landeigenda, en ekki viðurkennt að kolefnisbindingin í nytjaskóginum sé eign landeiganda að sama skapi eða fylgi trénu sem slíku. Af þessum orsökum er nauðsynlegt að kolefnisbinding verði almennt viðurkennd sem skógarafurð í nytjaskógrækt. Viðurkennt hefur verið að selja megi kolefnisbindingu í skógi í nýskógrækt síðustu 8 árin en ekki frá árinu 1990. Í þessu felst mismunur sem stenst ekki jafnræðisreglur. Lykilinn að vinnu að viðurkenningu á þessum rétti felst meðal annars í að kolefnisbindingin sé viðurkennd sem skógarafurð í nytjaskógi og þar af leiðandi eign skógarbóndans sem geti þá selt hana eins og aðrar skógarafurðir. Tillaga samþykkt 6. Innflutningur Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 beinir til búnaðarþings og í framhaldinu til matvælaráðherra að lögð verði áhersla á að varúðar verði gætt við innflutning á lífrænum vörum sem geta flutt með sér plöntusjúkdóma og meindýr.
Greinargerð: Tilefni tillögunnar er nýleg ákvörðun matvælaráðuneytis um að leyfa innflutning á trjábolum með berki. Í grein Brynju Hrafnkelsdóttur og Eddu S. Oddsdóttur, skordýrafræðinga á rannsóknarsviði Skógræktarinnar, í Bændablaðinu 9. febrúar 2023, er vakin athygli á því að í nágrannalöndum okkar gilda strangar reglur um trjávið með berki vegna þeirrar hættu sem fólgin er í þeim innflutningi. Helsti ávinningurinn er í því að lágmarka áhættuna á því að barkarbjöllur berist til landsins og sjúkdómar sem þeim fylgja. Barkarbjöllur og örverur sem þeim fylgja eru eitt alvarlegasta vandamálið sem við er að etja í skógrækt víða um lönd og full ástæða til að reyna að sporna við óværum af þessu tagi eins og hægt er. Tillaga samþykkt 7. Rammasamningur Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 skorar annars vegar á stjórn SkógBÍ að vinna af krafti skv. samþykktum rammasamnings og vill hins vegar leggja áherslu á við stjórn BÍ að búgreinadeild skógarbænda hafi fjármagn til vinnslu þeirra verkefna sem henni eru falin skv. rammasamningi. Gera þarf ráð fyrir þessum skilgreindu verkefnum í fjárhagsáætlun BÍ.
Greinargerð: Í rammasamningi ríkisins við Bændasamtök Íslands kemur fram að markmið samkomulagsins sé m.a. að stuðla að framþróun og nýsköpun í framleiðslu með áherslu á aðgerðir í loftslagsmálum. Skógrækt er best þekkta leiðin til kolefnisbindingar og til að geta staðið við kolefnishlutlausan íslenskan landbúnað árið 2030 er nauðsynlegt að þeir peningar sem ætlaðir eru til Skóg-BÍ fari til þeirra verkefna sem samningurinn kveður á um. Stjórn SkógBÍ þarf að standa skil á þeim verkefnum sem eru tilgreind í rammasamningi, hvað þau kosta og tryggja þeim framgang. https://www.skogarbondi.is/rammasamningur2021 Tillaga samþykkt
8. Losunarheimildir grisjunarviðar
Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 leggur til að stjórn SkógBÍ finni málefnum vottana og losunarheimilda á grisjunarviði viðunandi farveg svo íslenskur viður skógarbænda standist sömu kröfur og innfluttur viður.
Greinargerð: Skógrækt á bújörðum hefur að miklu eða öllu leiti verið hugsuð til nytja. Í fyrra steig Umhverfisstofnun skref til hjálpar íslenskri skógrækt með því að opna á þann möguleika að nota íslenskt timbur sem byggingarefni í svansvottaðar byggingar. Það kann að vera fyrsta skrefið af mörgum við að innleiða vottanakerfi fyrir íslensk timbur.
Tillaga samþykkt
9. Endurgreiðsla VSK
Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 skorar á stjórn BÍ að leggja áherslu á að skógrækt standi jafnfætis öðrum búgreinum innan Bændasamtakanna hvað endurgreiðslu virðisaukaskatts varðar.
Greinargerð: Ekki virðist á hreinu að landeigendur með vsk. nr. á sínum rekstri fá endurgreiddan vsk. af plöntum og öðrum aðföngum til skógræktar ef ekki liggur fyrir undirritaður samningur um nytjaskógrækt á viðkomandi jörð. Það er í raun ekki eðlismunur á þessari ræktun og t.d. túnrækt annar en sá að trjáræktin tekur lengri tíma. Í fyllingu tímans myndar skógurinn tekjustofn fyrir ábúendur og ef til sölu afurða kemur mun væntanlega þurfa að greiða virðisaukaskatt af þeim.
Það þarf að vera á hreinu að skógrækt er landbúnaðargrein sem þarf að viðurkenna þannig að hún standi jafnfætis öðrum landbúnaðargreinum hvað skattaleg réttindi varðar. Bændur hafa fengið misvísandi upplýsingar um endurgreiðslu vsk. eftir því hvar á landinu þeir búa.
Nytjaskógrækt er ung búgrein sem er í hraðri mótun og þegar er farið að vinna við úr íslenskum skógum. Það er sanngjörn og eðlileg krafa skógarbænda að þeir njóti sömu réttinda til endurgreiðslu virðisaukaskatts og bændur í öðrum búgreinum.
Tillaga samþykkt
10.Stýrð sauðfjárbeit
Ársþing skógarbændadeildar BÍ, haldið á Hótel Berjaya (áður Loftleiðir) 22. febrúar 2023 beinir því til búnaðarþings BÍ að vinna að breytingum á reglum og venjum um stýringu sauðfjárbeitar. Þá þannig að hún samræmist landslögum, þ.m.t. eignarréttarákvæði stjórnarskrár. Gerð er krafa um að hagsmunaaðilar komi að þeirri vinnu.
Greinargerð: Brýnt er að horfa til lengri framtíðar þar sem teknir eru inn hagsmunir annarra en sauðfjáreigenda við gerð regluumhverfis og hefða í kringum sauðfárbeit. Hér má t.d. skoða hugmyndir um að nota fjármuni almennings frekar í að girða búsmalann inni þar sem honum er ætlað að vera frekar en að girða hann úti.
Þarf samvinnu við aðrar búgreinar
Tillaga samþykkt
Fundargerð þingsins má nálgast hér
Aðalfundur Landssamtaka skógareigenda 2023
var haldinn í kjölfar fundar búgreinadeildar skógarbænda. Hann hófst um 17:00 og lauk um 17:30
Jóhann Gísli Jóhannson fór yfir málin.
Reikningur félagsins voru bornir undir fundinn.
Skoðunarmaður reikninga, Margrét Guðmundsdóttir, skilaði athugasemd við reikninga áður en þeir voru samþykktir af fundinum.
Athugasemdin var:
Mér finnst að enduskoða eigi styrkveitingu til Kolefnisbrúarinnar og í framhaldi eignaskipting LSE og BÍ að Kolefnisbrúnni. Eignahlutur ætti að taka mið af fjárframlögum. 22/2/2023
Mikil umræða var um ágæti sameiningarinnar við BÍ.
Hér er fundargerðin: